Onlangs verscheen een interview met private-equityspelers in Management Scope. De boodschap was helder: ESG is geen vrijblijvende ambitie meer, maar een randvoorwaarde. Wie zijn ESG-huis niet op orde heeft, loopt simpelweg achterstand op bij financiering, risicobeoordeling of strategische partnerschappen.

En toch zien we dat ESG bij veel organisaties nog iets is van ‘de afdeling duurzaamheid’. Of: een verantwoordingsplicht die wel netjes in het jaarverslag belandt, maar niet in het besluitvormingsproces. Bij Kyden kijken we anders. Wij zien ESG-transformatie als een organisatieverandering die niet begint bij regels maar bij keuzes.

De druk komt niet van wie je zou verwachten

Jarenlang hoopte ik dat de politiek het morele leiderschap op zich zou nemen als het gaat om duurzaamheid en lange termijn denken. Van overheden mag je verwachten dat ze richting geven aan maatschappelijke waarde. Maar na alles wat er met de Green Deal is gebeurd, moet ik concluderen dat die hoop grotendeels ijdel is gebleken.

Opvallend genoeg komt de echte druk inmiddels ergens anders vandaan: uit de financiële sector. Banken en investeerders stellen steeds vaker scherpe vragen over ESG-performance, willen betere data, verwachten aantoonbare impact en investeren serieus in duurzame oplossingen. Niet omdat ze een moreel kompas claimen, maar omdat ze weten: risico en rendement zijn op termijn simpelweg niet los te koppelen van duurzaamheid.

Het is een ironie van formaat: waar de politiek wegkijkt, neemt de markt het voortouw. De financiële wereld – gebouwd op korte termijn rendement – agendeert nu de lange termijn. Voor mij een onverwachte wending, maar ook een duidelijke kans. Want als zelfs de kapitaalmarkt ESG beschouwt als ‘license to operate’, waarom zou je dan nog wachten?

Vanwaar die weerstand dan?

En toch snap ik ook de weerstand tegen al die verplichtingen en de teleurstelling over wat het heeft opgeleverd. Dit jaar begeleidden we een organisatie die serieus aan de slag ging met de CSRD. Samen doorliepen we een grondige dubbele materialiteitsanalyse — zorgvuldig uitgevoerd, met betrokkenheid van interne en externe stakeholders en gebruik van de juiste methodiek. Het resultaat? Maar liefst 64 materiële IRO’s (Impacts, Risks and Opportunities), verdeeld over verschillende ESG-thema’s. Volledig volgens de wet, maar helaas niet werkbaar.

Je voelde de frustratie: hoe maak je keuzes, hoe breng je focus aan? Het laat zien dat zelfs een goed doordacht traject niet automatisch leidt tot strategische helderheid. En dat ESG-transformatie méér vraagt dan een methode. Het vraagt richting, lef – en in dit geval: durven schrappen. Want wie blijft hangen in rapportage en regelgeving, mist de kans om ESG te gebruiken als strategisch kompas.

Onze visie op hoe het wél moet.

Stel je voor dat je ESG-data niet alleen gebruikt om achteraf te verantwoorden, maar om vooruit te sturen. En dat je duurzaamheid niet ziet als extra kostenpost, maar als hefboom voor betere financiering, lager risico of aantrekkelijk werkgeverschap.

We zien dat het kan, maar het vraagt een andere benadering. ESG-transformatie werkt niet in spreadsheets. Het vraagt om een integrale manier van organiseren: met ESG in de bestuurskamer, met KPI’s die er echt toe doen, met eigenaarschap in de lijn, én de overtuiging om te doen wat je opschrijft.

Transformatie begint bij mensen die verantwoordelijkheid nemen. In keuzes die je maakt als er géén verplichting is, maar je het toch doet, omdat je het belangrijk vindt.

Beyond compliance = durven kiezen

Precies daarom organiseren we binnenkort ons Beyond Compliance-event. Niet om het over de volgende richtlijn te hebben, maar over wat daaronder ligt: de strategische en morele keuzes die organisaties zélf moeten maken. Want onder de wetgeving schuilt een fundamentelere vraag: durf je ESG echt te verankeren in je organisatie?

We gaan in gesprek over hoe je van ESG een motor maakt voor strategie, innovatie en impact. Dat vraagt ook iets lastigs: scherpe keuzes maken, erkennen dat je niet alles tegelijk kunt doen, en stoppen met wachten tot alles duidelijk is. Want één ding is zeker: ESG waait niet meer voorbij.

Wat organisaties nu nodig hebben

Wat we in de praktijk zien, is dat organisaties houvast zoeken. Niet in nóg meer dashboards of regels, maar in een helder verhaal. Waar staan we? Wat telt écht voor onze sector en stakeholders? En hoe bouwen we daar een strategie omheen?

Die beweging begeleiden wij dagelijks. Soms begint dat bij bewustwording, soms bij datakwaliteit, governance of cultuur. Maar altijd is het een transformatie – één die begint met een fundamentele keuze: organiseer je ESG omdat het moet, of omdat je er echt werk van wilt maken?

Heb je vragen of wil je meer weten over dit artikel? Neem dan contact op met Wouter van Twillert:

Wouter van Twillert

Business Unit Lead Society & Environment